Tα μυστικά για το σωστό στήσιμο του mtb

Στα ποδήλατα βουνού, ο λαιμός και το τιμόνι είναι δύο παράγοντες που επηρεάζουν αρκετά τη συμπεριφορά του ποδηλάτου.

Προτού κάνετε βιαστικές κινήσεις και αλλαγές γνωρίστε σε βάθος τα μυστικά της συμπεριφοράς του cockpit στα ποδήλατα βουνού.

Aυτό το μήνα θα εξετάσουμε τι συμβαίνει με τους λαιμούς και τα τιμόνια στα ποδήλατα βουνού. 

Όσοι διαβάσατε το προηγούμενο τεύχος θα θυμάστε πως αποδείξαμε, σύμφωνα με τη θεωρία των μοχλών, ότι αν υποθέσουμε ότι χρησιμοποιούμε το ίδιο τιμόνι, ένας κοντός λαιμός θα δώσει στο ποδήλατο μία πιο νευρική συμπεριφορά, καθώς οι αλλαγές πορείας θα γίνουν πιο άμεσες και απότομες, μιας και μία μικρή κίνηση των χεριών μας (τα οποία πλησιάζουν περισσότερο το κέντρο περιστροφής) θα έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερο γύρισμα του εμπρόσθιου τροχού. ..

Ενώ ένας μακρύς θα κάνει το ποδήλατο πολύ πιο σταθερό στην ευθεία, καθώς οι διάφορες μικροκινήσεις των χεριών μας (τα οποία πλέον απομακρύνονται από το κέντρο περιστροφής) δεν επηρεάζουν σημαντικά την πορεία του. 

Ταυτόχρονα, μας δυσκολεύει στις απότομες στροφές και στις πολύ γρήγορες διορθώσεις πορείας, καθώς απαιτεί μεγαλύτερη κίνηση των χεριών. Και ενώ στο δρόμο οι απαιτήσεις των ποδηλατών συγκλίνουν, στο βουνό διαφέρουν κατά πολύ ανάλογα με τον τρόπο χρήσης, το είδος του τερέν που προτιμά ο κάθε ποδηλάτης και κατ’ επέκταση καθορίζουν και το είδος του ποδηλάτου που θα επιλέξει (από cross country έως και downhill).

Στήσιμο για παιχνίδια
Ένας κοντός λαιμός, όπως καταλαβαίνουμε, θα μικρύνει την απόσταση μεταξύ σέλας και τιμονιού και αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα τη μετατόπιση του βάρους του αναβάτη προς τα πίσω. Οπότε, στις απότομες καταβάσεις ο ποδηλάτης θα μπορεί πολύ πιο εύκολα να φεύγει πίσω από τη σέλα, χαμηλώνοντας και στέλνοντας πιο πίσω το κέντρο βάρους του, γεγονός που του δίνει σταθερότητα.

Αποφασίζουμε λοιπόν να χρησιμοποιήσουμε πιο κοντό λαιμό, λόγω του ότι αγαπάμε ιδιαίτερα τις καταβάσεις. Τι κάνουμε λοιπόν για να ελέγξουμε τη νευρικότητα του ποδηλάτου; Η απάντηση είναι ότι μεγαλώνουμε πάλι το μοχλό, χρησιμοποιώντας ένα τιμόνι μεγαλύτερου μήκους, έτσι ώστε η απόσταση των χεριών μας από το σωλήνα της κεφαλής να διατηρηθεί σχεδόν ίδια!

Βέβαια σημαντικός παράγοντας για τη νευρική συμπεριφορά του ποδηλάτου, είναι και η γωνία του σωλήνα κεφαλής (και αν εμβαθύνουμε περισσότερο και το offset του πιρουνιού). Όσο μεγαλύτερη είναι η γωνία λοιπόν αυτή, τόσο πιο απότομος είναι και ο χαρακτήρας του ποδηλάτου στους ελιγμούς, ενώ όσο πιο μικρή είναι η γωνία, τόσο πιο αργός και τεμπέλικος γίνεται. 

Η μεγάλη επίσης γωνία διευκολύνει την ανάβαση, ενώ η μικρή την κατάβαση.

 Στα ποδήλατα με μεγάλες γωνίες (cross country), σε μεγάλης κλίσης ανηφόρες, ο αναβάτης δίνει εύκολα βάρος στον μπροστινό τροχό, σκύβοντας και καθήμενος πιο μπροστά στη σέλα και το ποδήλατο ελέγχεται καλύτερα χωρίς να «σουζάρει». 

Σε απότομες κατηφορικές κλίσεις όμως, τα πράγματα δυσκολεύουν, καθώς το ποδήλατο θα έρθει πιο εύκολα «καπάκι».

 Εδώ ένας κοντύτερος λοιπόν λαιμός θα βοηθήσει, σε συνδυασμό με φαρδύτερο τιμόνι έτσι ώστε να εξισορροπηθεί η επιπλέον νευρικότητα. 

Τα ποδήλατα με μικρές γωνίες, (τα οποία δυσκολεύουν τις αναβάσεις μεγάλων κλίσεων καθώς «σουζάρουν» ευκολότερα και διευκολύνουν τις καταβάσεις καθώς ο μπροστινός τροχός τους έρχεται πιο μπροστά από το κέντρο βάρους μας), έχουν ανάγκη τους κοντούς λαιμούς, ώστε να αποκτήσουν σπιρτάδα.

Τα διάφορα είδη mountain bike
Στο cross country racing και marathon έχουμε 2 σχολές. Την ευρωπαϊκή και την αμερικάνικη. Η, με παράδοση στην ποδηλασία δρόμου, Ευρώπη στήνει τα ποδήλατα με 4-7 εκατοστά περίπου χαμηλότερο τιμόνι από σέλα και λαιμούς με μήκος 110mm συνήθως για medium μέγεθος πλαισίου. Το τιμόνι είναι συνήθως ίσιο με μία μικρή κλίση προς το πίσω μέρος του ποδηλάτου (3 μοίρες συνήθως) και κοντό σε μήκος (η λογική είναι ότι η απόσταση από το κέντρο της μίας γροθιάς έως το κέντρο της άλλης πρέπει να είναι ίση με το άνοιγμα των ώμων).

Το mountain bike όμως ξεκίνησε στην Αμερική και ξεκίνησε με καταβατικές και παιχνιδιάρικες διαθέσεις. Και η διάθεση για παιχνίδι και τεχνικές δυσκολίες κυριαρχεί και στους αγώνες cross country. 

Τα ποδήλατα λοιπόν στήνονται με λαιμούς μήκους 90-100mm (στο medium μέγεθος) και low riser τιμόνια των οποίων το ύψος φτάνει σχεδόν τη σέλα και το μήκος τους είναι λίγο μεγαλύτερο των ίσιων, λόγω του κοντύτερου λαιμού. Οι γωνίες κεφαλής των cross country πλαισίων είναι γύρω στις 71 μοίρες.

Μετά έχουμε τα trail bikes. 4-5 ίντσες διαδρομή ανάρτησης, 68-το πολύ 70 μοίρες γωνία κεφαλής, 80-100mm μήκος λαιμού και low riser τιμόνι με μήκος περίπου 62-64 εκατοστά. Το ύψος του τιμονιού έρχεται και εδώ στο ίδιο επίπεδο με αυτό της σέλας.
Στα all mountain και στα enduro ποδήλατα έχουμε ακόμη κοντύτερους λαιμούς με μήκος 60-80mm. Γωνίες κεφαλής 66-68 μοίρες και low ή high rise τιμόνια με ακόμα μεγαλύτερο μήκος που μπορεί να φτάσει και τα 72 εκατοστά. Το επίπεδο του τιμονιού μπορεί να βρίσκεται λίγο ψηλότερα από αυτό της σέλας. Μιλάμε για ποδήλατα με διαδρομές ανάρτησης από 5,5-6,5 ίντσες περίπου.

Στα freeride και downhill ποδήλατα τώρα όπου οι διαδρομές ανάρτησης μεγαλώνουν, η γωνία του κούτελου μικραίνει ακόμα περισσότερο φέρνοντας τον μπροστινό τροχό όλο και μακρύτερα μπροστά μας, το μήκος των λαιμών κονταίνει ακόμα περισσότερο με τα 40mm να αποτελούν τυπικό μέγεθος και τα low ή high rise τιμόνια μπορούν να φτάσουν σε μήκος μέχρι και τα 80 εκατοστά.

Τέλος, στα dirt jump ποδήλατα, έχουμε και εδώ πολύ κοντούς λαιμούς και riser τιμόνια.

Παρατηρήσαμε πως όσο πιο extreme χρήσης γίνεται το ποδήλατο, τόσο πιο όρθιος είναι και ο αναβάτης, ενώ τα χέρια του βρίσκονται κοντύτερα στη σέλα (κοντός λαιμός). Αυτό του δίνει μεγαλύτερη ευκολία στο να μετατοπίζει το βάρος του μπρος πίσω. Η νευρικότητα εξομαλύνεται με τιμόνι μεγαλύτερου μήκους το οποίο βοηθάει και την ανάβαση, η οποία σαφώς και ενδιαφέρει τον ιδιοκτήτη ενός all mountain ή enduro συνόλου και η οποία όπως καταλαβαίνουμε έχει ήδη αρχίσει να δυσκολεύει λόγω κυρίως της μικρής γωνίας κεφαλής, όπως είδαμε προηγουμένως.

Με την ευκαιρία θα ήθελα να επισημάνω ότι όσο μακραίνει το τιμόνι, τόσο και οι ώμοι του ποδηλάτη συμμετέχουν περισσότερο, οπότε όσο πιο πολύ σας ενδιαφέρουν οι τεχνικές καταβάσεις, τόσο πιο πολύ θα πρέπει να γυμνάσετε τους ώμους και γενικά το επάνω μέρος του σώματος.

Θα ρωτήσει τώρα κάποιος: -Χρησιμοποιώ ίσιο τιμόνι και θέλω να αυξήσω το ύψος του κατά 2 εκατοστά. Να χρησιμοποιήσω ένα λαιμό μεγαλύτερης κλίσης, να σηκώσω τον ήδη υπάρχοντα λαιμό πιο ψηλά στον άξονα του πιρουνιού ή να αλλάξω το τιμόνι με ένα riser;
Εδώ υπεισέρχεται ο παράγων ακαμψία. Ο κοντός λαιμός είναι πιο άκαμπτος από το μακρύτερο. Μεγαλύτερη ακαμψία επίσης, και μικρότερη επιβάρυνση των ποτηριών και της περιοχής του σωλήνα κεφαλής έχουμε με τη μικρότερη απόσταση της βάσης του λαιμού από τα ποτήρια (λιγότερα spacers κάτω από το λαιμό). 

Οπότε ένα low riser τιμόνι ύψους 2 εκατοστών αποτελεί την καλύτερη λύση. Oversize τιμόνια και λαιμοί (διάμετρος ένωσης 31,8mm) δίνουν γενικά μεγαλύτερη ακαμψία συνεπώς καλύτερη απόκριση στις εντολές μας. 

Αν αντί για riser τιμόνι, χρησιμοποιηθεί λαιμός μεγαλύτερης κλίσης κατά συνέπεια μεγαλύτερου μήκους ώστε να τηρηθεί η παράλληλη απόσταση τιμονιού-σωλήνα πιρουνιού, τότε θα έχουμε μικρότερη ακαμψία. 

Γενικά η μέγιστη ακαμψία σε περίπτωση που επιθυμούμε αυξημένο ύψος κόκπιτ, επιτυγχάνεται όταν συνδυάζονται με μέτρο, η μικρή απόσταση βάσης λαιμού από ποτήρια, η μικρή προς τα πάνω κλίση λαιμού και από εκεί και πέρα παίζουμε με το ανάλογο ύψος riser τιμονιού.

Στην αγορά υπάρχουν λαιμοί με διάφορες κλίσεις και τιμόνια riser με διάφορα ύψη (2-6 εκατοστά).

Το τιμόνι riser
Τα χαρακτηριστικά των riser τιμονιών (εκτός από το βάρος) είναι: α) το ύψος β) το μήκος γ) η γωνία κλίσης προς το πίσω μέρος του ποδηλάτου και δ) η γωνία κλίσης του τελικού κομματιού (αυτό που εδράζονται τα grips) προς τα πάνω.

Αν και η επιλογή των γωνιών είναι θέμα προσωπικής προτίμησης, η τοποθέτηση των riser τιμονιών πρέπει να γίνεται με το σκεπτικό ότι το ενδιάμεσο μέρος τους (αυτό που βρίσκεται ανάμεσα στο τμήμα των grips και στο τμήμα που δένει με το λαιμό) πρέπει να είναι κάθετο με το έδαφος.

Επίσης, τα περισσότερα τιμόνια μπορούν να κόβονται στο επιθυμητό μήκος, όμως πρώτα θα πρέπει να συμβουλευόμαστε τον κατασκευαστή.

Πιάστε το από το λαιμό
Επιστρέφω στους λαιμούς. Υπάρχουν οικονομικοί λαιμοί μεταβαλλόμενης κλίσης (και αυξημένου βάρους φυσικά). Χρησιμοποιώντας έναν τέτοιο θα μπορούσαμε εύκολα να βρούμε τη θέση μας στο ποδήλατο, αποφασίζοντας έτσι τα χαρακτηριστικά της τελικής επιλογής μας. Και μιας και μίλησα για βάρος, οι κυνηγοί των γραμμαρίων ας έχουν υπόψη τους ότι ένας λαιμός 130mm είναι περίπου 30% βαρύτερος από τον ίδιο μοντέλου με μήκος 70mm.

Μιλούσαμε για ευελιξία, ταχύτητα αλλαγής πορείας και νευρικότητα ποδηλάτου προηγουμένως. Δεν είναι μόνο το μήκος λαιμού και τιμονιού που καθορίζει τα παραπάνω. Μήκος μεταξονίου καθώς και απόσταση μεσαίας τριβής από κέντρο πίσω τροχού (μήκος chainstay), έρχονται και αυτά με τη σειρά τους να συμβάλουν αποφασιστικά. Στα επόμενα τεύχη θα ξεκαθαρίσουμε τα πάντα. Θα μελετήσουμε και διαφορετικές, της πεπατημένης, απόψεις όπως αυτής του Gary Fisher και του Genesis geometry το οποίο εδώ και πολλά χρόνια μας προτείνει.

Μέχρι τότε, προτείνω να πειραματιστείτε δοκιμάζοντας λίγο κοντύτερο λαιμό. Θα σας δώσει μεγαλύτερη ευελιξία στα κατηφορικά μονοπάτια, χωρίς να επηρεαστεί ιδιαίτερα η αναρριχητική ικανότητα. 

πηγη:http://www.mbike.gr